Islandia – Informator praktyczny

Wyjazd/pobyt
Obywatele RP korzystają z prawa do swobodnego przepływu ludności w ramach UE/EOG. Z uwagi na przynależność Polski i Islandii do strefy Schengen zniesiono kontrolę dokumentów uprawniających do podróży na granicach lądowych i morskich. Stan ten nie zwalnia jednak obywateli polskich o obowiązku posiadania ważnego paszportu lub dowodu osobistego, który na życzenie odpowiednich władz należy okazać.
Obywatele polscy mogą przebywać na terenie Islandii bez konieczności posiadania zezwolenia na pobyt i rejestracji do 3 miesięcy. Podjęcie pracy lub przedłużenie pobytu wiąże się z obowiązkiem dokonania rejestracji w Narodowym Rejestrze www.skra.is.
Nie ma obowiązku meldunkowego w przypadku pobytu turystycznego.

Bezpieczeństwo
Islandia jest krajem bezpiecznym, w którym nie istnieje szczególne zagrożenie przestępczością.

Zdrowie
W Islandii nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych. Szczepienia przed przyjazdem nie są obowiązkowe. Obywatele RP objęci systemem ubezpieczenia (NFZ) w kraju mają zagwarantowany dostęp do pomocy medycznej na terenie Islandii w nagłych przypadkach na takich samych zasadach jak osoby objęte islandzkim systemem ubezpieczenia zdrowotnego - po okazaniu Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). EKUZ uprawnia tylko do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego wyjeżdżającym do Islandii zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie, ew. następstwa nieszczęśliwych wypadków oraz transport chorego do kraju. Szczegółowe informacje o EKUZ zamieszczone są na stronach internetowych NFZ: www.nfz.gov.pl
W Islandii uzyskanie porady medycznej związane jest z opłaceniem tzw. udziału własnego (opłata zryczałtowana nie podlegająca refundacji). Dotyczy to również osób objętych islandzkim systemem ubezpieczenia. Koszty leczenia w Islandii dla osoby nieubezpieczonej są bardzo wysokie.

Podróżowanie po kraju
Nie ma ograniczeń. Należy jednak pamiętać o surowości klimatu, bardzo dużych odległościach między obszarami zamieszkałymi oraz gwałtownych zmianach warunków atmosferycznych niezależnie od pory roku.
W Islandii jest wiele dróg nie utwardzonych, szutrowych, często są one bardzo wąskie (na szerokość jednego samochodu), dotyczy to również mostów. Zalecana jest więc daleko idąca ostrożność podczas jazdy samochodem. Drogi w górach w środkowej części Islandii mają nawierzchnię szutrową, nie utwardzoną.
Wiele dróg w górach jest otwarta tylko w okresie letnim. Do poruszania się po nich niezbędny jest samochód terenowy z napędem na cztery koła i wysokim zawieszeniem. Zalecana jest jazda w grupach (dwa, trzy samochody). Przed planowaną podróżą samochodem w rejonach górskich należy zapoznać się z informacją o stanie dróg na stronie internetowej Urzędu Drogowego: (www.vegagerdin.is/english/). Obowiązują wysokie mandaty za przekroczenie prędkości oraz tzw. jazdę "off-road" poza wyznaczonymi miejscami.

Informacje dla kierowców
Podczas pobytu o charakterze turystycznym honorowane jest polskie prawo jazdy (maksymalnie przez 6 miesięcy). Obowiązkowe jest używanie świateł mijania przez cały rok i używanie pasów bezpieczeństwa na wszystkich siedzeniach pojazdu. Dzieci (dotyczy to również niemowląt) przewożone są w specjalnych fotelikach. W okresie zimowym bezwzględnie wymagane są opony zimowe, a w szczególnie trudnym terenie również łańcuchy. Dopuszczalna prędkość na obszarze zabudowanym wynosi 50 km/godz., 80 km/godz. na drogach o utwardzonej nawierzchni poza obszarem zabudowanym i 90 km/godz. na drogach asfaltowych poza obszarem zabudowanym. Islandzkie prawo zabrania jazdy samochodem poza wyznaczonymi drogami.
Kierowcy oraz podróżni są proszeni o monitorowanie warunków pogodowych na stronach www.vedur.is oraz warunków na drogach na stronie www.road.is.

Co zabrać ze sobą? Jak i gdzie co spakować?

Zawsze ze sobą (na sobie)
● Bluza wyjazdowa polarowa lub inna.
● Buty trekkingowe niskie lub wysokie (według uznania). W zimowych warunkach lepiej wysokie.
● Telefon komórkowy.
● Dobre i wygodne spodnie.
● Dokumenty (dowód osobisty lub paszport, kierowcy polskie prawo jazdy, karta bankowa najlepiej wielowalutowa lub Revlout, kierowcy obowiązkowo karta kredytowa, karta EKUZ. Szczegóły oraz wniosek - www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-wyrobic-karte-ekuz/ - wyrabia się ją na miejscu w Oddziale NFZ w Polsce lub elektronicznie.

Bagaż podręczny - tzw. kabinówka o rozmiarze 40x30x20 cm i wadze maksymalnej 10 kg. (torba, plecak) - bezpłatna do biletu.
● Aparat z kartą pamięci, obiektywy, wężyk (pilot), baterie, filtry, chusteczki do optyki.
● Ładowarka do telefonu i ew. powerbank. W samolocie nie wolno oficjalnie ładować telefonów i innych urządzeń elektronicznych.
● Latop z ładowarką i myszką, czytnik kart (jeśli potrzebujesz).
● Kamerki typu GoPro, drony, wg. uznania.
● Okulary jeśli używasz.
● Lekarstwa przyjmowane stale.
● Kanapka na drogę (alternatywą jest zakup na lotnisku lub w samolocie).
● Dobrej jakości latarka czołowa


Bagaż rejestrowany "Priority" - tzw. walizka o rozmiarze 55x40x32 cm i wadze maksymalnej 10 kg. lub duży bagaż rejestrowany 20, 26 kg.
● Statyw fotograficzny - sprawdź czy masz płykę montażową.
● Koszulki/bluzki.
● Bielizna osobista.
● Spodnie na zmianę lub dresowe.
● Kąpielówki / strój kąpielowy - to nie żart. Więszość miejsc ma jakuzzi lub są inne gorące źródła.
● Klapki do chodzenia wewnątrz pomieszczeń i do jakuzzi. Uwaga na Islandii nie chodzi się w butach w pomieszczeniach mieszkalnych.
● Czapka zimowa i wygodne rękawiczki, ew. szalik jeśli używasz.
● Coś do jedzenia na początek, choć zawsze staramy się pojawić w pierwszym dniu w sklepie.
● Kurtka zimowa przeciwdeszczowe (powinna być lekka, oddychająca i elastyczna, aby zapewnić swobodę ruchów i komfort użytkowania).
● Podstawowy zestaw kosmetyków w małych uniwersalych, opakowaniach (szampon z żelem uniwersalny w szaszetkach, szczoteczka do zębów, mała pasta do zębów oraz inne męskie i żeńskie wynalazki).
● Mały ręcznik - pod warunkiem, że się zmieści lub wymagasz swojego. W każdym miejscu jest!
● Lekarstwa przyjmowane stale (100% kopia z bagażu podręcznego).

Sklep wolnocłowy na lotnisku
● Coś do picia na drogę (na ogół minimum 0,5 l wody gazowanej lub niegazowanej).
● Kto co lubi. :-)

Można dodatkowo zabrać ale nie koniecznie
● Pelerynę przeciwdeszczową do przejścia przy wodospadach.
● Swoją ulubioną kawę/herbatę. Nie zawsze na miejscu znajdziemy lokalne odpowiedniki.

Nie zabieramy
● Zbędnych dokumentów.
● Coca Coli (na miejscu mają najlepszą na świecie, ze względu na wodę).
● Wszystkiego tego co możemy tam kupić, a można prawie wszystko.
● Gotówki w koronach islandzkich (chyba że już masz i chcesz wydać). Nie bierz też EUR czy USD, bo raczej nie ma po co.
● Surowego mięsa.

Czego nie robimyw samolocie?
● Nie zamawiaj napojów z lodem (woda do lodu pochodzi z tego samego miejsca, gdzie wlewają do samolotu wodę do WC).
● Ta sama historia z herbatą i kawą, ale tutaj przynajmniej jest przegotowana.
● Nie płać w samolocie kartą Revolut, bo i tak nie zapłacisz.
● Nie ładuj telefonu z powerbanka.

Na miejscu nie kupujemy
● Wody. Islandia słynie z najczystszej wody na świecie. Pije się ją z kranu i kropka.
● Nie polecam słodyczy. Podobno bardzo dobre okazują się klapą. W sklepie jest za to polskie Price Polo, a to ich przysmak narodowy.

Na miejscu
● Nie uciekaj z lotniska sam. Wyjeżamy razem z parkingu wszystkimi samochodami.
● Samochody tankuje główny kierowca i rozlicza się z wszystkimi w samochodzie. Nie ubezpieczamy dodatkowych kierowców, ew. jest to decyzja wszystkich towarzyszy podrózy.
● Sprzątaj po sobie w łazience. Nie przesiaduj w niej godzinami z telefonem.
● Śmieci są zazwyczaj sergregowane.

Przygotowanie do lotu
● Oznacz wyjątkowo swoją walizkę, wstążka lub naklejką tak charakterystyczną aby była z daleka widoczna na taśmie z bagażami.
● Ściągnij oznaczenia i taśmy z kodami z poprzednich lotów. To najlepszy system aby zagubiono Twój bagaż.
● Co można, a czego nie można zabierać do samolotu - www.chcebilet.pl/jakie-przedmioty-mozna-zabrac-na-poklad-samolotu/

Inne informacje
● Mimo, że urzędowym językiem jest Islandzki, 100% Islandczyków biegle rozmawia po angielsku. Nawet dzieci w szkołach na przerwie wolną się rozmawiać po angielsku!
● Na Islandii mieszka 350.000 osób z tego 130.000 w stolicy Reykjaviku. Ocenia się, że Polaków jest ok. 25.000, ale nieoficjalnie mówi się o 30.000 i to chyba jest prawda, bo na każdym kroku, można porozumiewać się po Polsku. Warto pamiętać, że terytorialnie Islandia jest aż 3 razy mniejsza od Polski!
● Islandia jest droga i to nawet bardzo. W szczególności usługi (hotele, restauracje, wynajem samochodów). W sklepie Bonus, Kronan, Netto ceną są wysokie ale bez przesady. Da się zrobić zakupy. Warto zabrać z Polski trochę wędlin (nie wolno surowych) i serów.
● Pogoda na Islandii jest bardzo zmienna. Istnieje nawet słynne powiedzenie “Jeśli Ci się pogoda nie podoba, poczekaj 5 minut”. Również bardzo często mocno wieje, do tego stopnia, że potrafi wysadzać szyby w zaparkowanych samochodach.
● Na Islandii wodę pije się z kranu. W sklepach znajdziecie oczywiście wodę, ale to raczej płatność za podatek od głupoty, niż sama woda. Sami Islandzczycy zachwalają swoja Coca Colę i hotdogi. Na stacjach benzynowych kawa jest często gratis. Tak samo w sklepach! Przygotowany jest ekspress i każdy sobie nalewa. Tak po prostu! Niestety coraz rzadziej.
● Islandia to kraj wielkich pustych przestrzeni. Nie mniej, z każdym rokiem pojawia się coraz więcej płatnych parkingów dla turystów.
● Kraj jest wyjątkowo bezpieczny, rzadko zobaczycie policjanta, chyba że w okolicy stolicy z radarem. Tak jak wszędzie i Islandczycy przekraczają prędkość. Zawsze to jakieś 10-15 km/h więcej. W mieście 50 km/h, poza miastem 90 km/h.
● Główną drogą Islandii jest słynna [1], która okrąża wyspę. Teoretycznie duża część atrakcji leży przy samej drodze.
● Jedną z atrakcji Islandii jest zorza. Pamiętajmy tylko, że nie zobaczymy jej w miesiącach przesilenia letniego, ponieważ Słońce w tym czasie ledwo chowa się pod horyzontem. Maj, czerwiec i lipiec to miesiące z białymi nocami. Najlepiej po zorze udać się na przełomie marca/kwietnia lub września i października. Jadąc w listopadzie, grudniu i styczniu będzie odwrotnie. Większość dnia to noc lub Słońce pojawia się nisko nad horyzontem. O tym jak fotografować zorzę poczytasz w naszym artykule.
● Największe atrakcje Islandii są bezpłatne z kilkoma wyjątkami. Płatna jest głównie Blue Laguna, wycieczki do jasniń lodowych, pływające amfibie, lot helikopterem do wulkanu itp.

Pogoda
Linki do stron z prognozami i informacjami o pogodzie
Zachmurzenie nad Islandią - en.vedur.is/weather/forecasts/cloudcover/#type=total
Meteoblue dla Selfossu - www.meteoblue.com/en/weather/forecast/multimodel/selfoss_iceland_3413604?fcstlength=168
Yr.no - www.yr.no/sted/Island/Su%C3%B0urland/Selfoss/time_for_time.html

Aktywność geologiczna i trzęsienia ziemi
Islandia jest wyjątkowa i szczególnie interesująca dla geologów. Leży na rozbieżnej granicy między euroazjatyckiej płyty i płytki północnoamerykańskim. Wyspa po raz pierwszy pojawiła się na powierzchni oceanu około 16 do 18 milionów lat temu. Wynikiem dużej aktywności geologicznej są powtarzające się często słabe trzęsienia Ziemi. Linki: earthquakes.volcanodiscovery.com/?L=28 – www.volcanodiscovery.com/earthquakes/today.html

Kamery na żywo
Þingvellir: www.livefromiceland.is/webcams/thingvellir
Akureyri: www.livefromiceland.is/webcams/akureyri
Reykjavík: www.livefromiceland.is/webcams/reykjavikurtjorn
Jökulsárlón: www.livefromiceland.is/webcams/jokulsarlon
Hekla: www.livefromiceland.is/webcams/hekla

Cło
Islandia nie jest w pełni objęta unią celną, dlatego też obowiązują tu inne niż w Unii Europejskiej przepisy dotyczące wwozu towarów przez turystów. Bez cła i innych podatków można wwieźć do Islandii, oprócz rzeczy osobistych potrzebnych na czas podróży:
● żywność (do 3 kg o wartości zakupu nie przekraczającej równowartość 25.000,- ISK (ok. 750,- PLN), z wyjątkiem surowych produktów żywnościowych);
● napoje alkoholowe w następujących kombinacjach:
▪ 1 litr alkoholu o zawartości alkoholu powyżej 21% oraz 1 litr wina oraz 6 litrów piwa, lub
▪ 1 litr alkoholu o zawartości alkoholu powyżej 21% oraz 9 litrów piwa, lub
▪ 1,5 litra wina i 9 litrów piwa, lub
▪ 3 litra wina i 6 litrów piwa, lub
▪ 12 litrów piwa.
▪ 200 szt. papierosów lub 250 g innych wyrobów tytoniowych.
Uwaga: napoje alkoholowe mogą wwozić osoby, które ukończyły 20 rok życia, wyroby tytoniowe i papierosy osoby, które ukończyły 18 rok życia.
Przedmioty, których wwóz podlega ograniczeniom lub wymaga posiadania pozwolenia:
● telefony i inne wyposażenie telekomunikacyjne (nie dotyczy telefonów komórkowych GSM posiadających naklejkę CE lub jednego telefonu komórkowego GSM nie posiadającego naklejki CE);
● dozwolony jest wwóz sprzętu i odzieży wędkarskiej oraz sprzętu i odzieży do jazdy konnej wcześniej używanego poza terenem Islandii (za wyjątkiem skórzanych siodeł, uzd, uździenic i batów/palcatów), pod warunkiem przedstawienia organom celnym zaświadczenia upoważnionych służb innych państw o wykonanej dezynfekcji. W przypadku nie posiadania stosownego zaświadczenia, przedmioty te będzie można wwieźć po dokonaniu uprzedniej dezynfekcji na koszt ich posiadacza);
● broń i amunicja (wwożenie tego typu przedmiotów jest dozwolone na podstawie pozwolenia wydanego przez właściwy organ islandzkiej policji). Posiadacz europejskiego pozwolenia na broń, może bez odrębnego pozwolenia wwieźć broń wyszczególnioną w tym dokumencie, o ile planowany pobyt w Islandii nie przekracza trzech miesięcy;
● zwierzęta domowe (wwóz jest możliwy tylko na podstawie pozwolenia wydanego przez MAST, islandzki urząd sanitarno-weterynaryjny, które jednocześnie obliguje do odbycia kwarantanny);
● dozwolony jest wwóz przez podróżnego niezbędnych lekarstw, w ilości wystarczającej na okres do 100 dni.
Funkcjonariusz służby celnej może zażądać okazania stosownego zaświadczenia lekarskiego, stwierdzającego konieczność stosowania danych lekarstw.

Przedmioty, których wwóz jest zabroniony:
● narkotyki i środki odurzające;
● tytoń do żucia i tabaka;
● surowe produkty żywnościowe: np. mięso i wędliny nie poddane przegotowaniu - zakaz dotyczy również suszonego, wędzonego, solonego mięsa i innych suszonych produktów żywnościowych, niepasteryzowane mleko i wyroby mleczne, surowe jaja, itp. ● różnego rodzaju broń, w tym noże i sztylety o ostrzu przekraczającym 12 cm, noże sprężynowe, kastety, pałki, kusze, kajdanki, itp.
Obowiązkiem turysty jest zgłoszenie służbom celnym przedmiotów, których wwóz objęty jest ograniczeniem lub zakazem.
Osoba wjeżdżająca do Islandii lub opuszczająca ten kraj jest obowiązana zgłosić służbom celnym posiadane środki finansowe w gotówce przekraczające równowartość 10 tys. EUR. Można uzyskać zwrot podatku VAT za zakupione w wyznaczonych sklepach towary przeznaczone do użytku poza granicami Islandii. Podstawą do ubiegania się o zwrot VAT przy wyjeździe z Islandii jest wydany przez sklep specjalny druk Tax Free, dowód zapłaty za towar, okazanie zakupionych przedmiotów w stanie nienaruszonym w zaplombowanym przez obsługę sklepu opakowaniu oraz dokument podróży. Szczegółowe informacje w języku angielskim na stronie www.tollur.is Nie ma możliwości przywozu psa, kota czy fretki na podstawie tzw. europejskiego paszportu. Obowiązkowe jest uzyskanie zezwolenia na wwóz zwierzęcia do Islandii i zamówienie kwarantanny przed przyjazdem.

Przepisy prawne
Policja i służby celne w Islandii mają bardzo szeroki zakres uprawnień. W szczególności uprawnione są do kontrolowania pojazdów i osób nie tylko na przejściach granicznych, ale również na terenie całego kraju i w każdej sytuacji. Noszenie w miejscu publicznym noża lub ostrego narzędzia o długości ostrza ponad 7 cm jest traktowane przez policję na równi z posiadaniem broni. W związku z tym na jego posiadanie wymagane jest specjalne zezwolenie miejscowych władz. W przypadku konfliktu z prawem karnym i zatrzymania przez policję każdy cudzoziemiec ma prawo do tłumacza i bezpłatnej pomocy adwokackiej.

Inne przydatne informacje
● Działa zintegrowany system alarmowy policji, pogotowia ratunkowego i straży pożarnej. Numer telefonu - 112.
● Aktualne informacje w języku polskim o warunkach życia na Islandii można znaleźć na stronie www.mcc.is/polszczyzna/
● Prowadzona w języku polskim strona internetowa www.informacje.is publikuje bieżące informacje dotyczące Islandii. Miasto Reykjavik prowadzi stronę internetową w języku polskim, którą można otworzyć klikając na znaczek w polskich barwach narodowych na stronie www.reykjavik.is. Zawiera ona przydatne informacje dotyczące życia na Islandii oraz wiadomości o aktualnych wydarzeniach kulturalnych w stolicy.

Zorza polarna
To największa dla nas atrakcja tego kraju i głowny cel naszych Wypraw.