Madera – Informator praktyczny

Informacje podstawowe
Madera to archipelag położony w północno-wschodniej części Oceanu Atlantyckiego, nieopodal północno-zachodniej Afryki. Administracyjnie należy do Portugalii jako jedna z jej autonomicznych regionów, mimo że geograficznie jest oddalona od głównego lądu Europy.
Archipelag składa się głównie z dwóch zamieszkanych wysp: Madera, będącej największą i najgęściej zaludnioną, oraz Porto Santo. Oprócz nich, grupa bezludnych wysp znana jako Desertas i inna grupa znana jako Selvagens również należą do tego regionu, choć są one głównie rezerwatami przyrody.
Madera leży około 500 km na wschód od Maroka, dając jej subtropikalny klimat, idealny dla turystów oraz miejscowej produkcji wina i egzotycznych owoców. Archipelag jest położony około 1000 km na południowy zachód od Lizbony w Portugalii.
Wyspy te są pochodzenia wulkanicznego, z wyraźnymi cechami takimi jak strome klify, skaliste wybrzeża i gęste lasy. Madera jest szczególnie górzysta, z kilkoma szczytami wznoszącymi się na wysokość ponad 1800 metrów n.p.m. Najwyższym szczytem jest Pico Ruivo, który osiąga wysokość 1862 metrów n.p.m.
Dzięki swojemu położeniu geograficznemu, Madera ma umiarkowany klimat morski z ciepłymi, suchymi latami i łagodnymi, wilgotnymi zimami. Wyspa jest również znana z bardzo zmiennej pogody w różnych mikroregionach, częściowo ze względu na swoją górzystą topografię.
Ze względu na swoje izolowane położenie, Madera ma wiele unikalnych gatunków roślin i zwierząt, w tym niektóre zagrożone wyginięciem. Wyspy są znane ze swoich "laurisilva" czyli laurowych lasów, które są klasyfikowane jako Światowe Dziedzictwo UNESCO.
Chociaż na wyspach nie ma większych rzek ze względu na ich górzysty teren i niewielkie rozmiary, systemy irygacyjne znane jako "levadas" są charakterystyczne dla Madery. Są to kanały wodne, które rozprowadzają wodę od centralnych i zachodnich regionów wyspy do suchszych regionów południowych, gdzie znajduje się większość upraw rolnych.

Wyjazd/pobyt
Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Republiki Portugalskiej do 90 dni jest paszport bądź dowód osobisty. Uwaga: w Regionach Autonomicznych Madery i Azorów obowiązują takie same zasady wjazdu, pobytu i opieki zdrowotnej jak w części kontynentalnej terytorium Portugalii.
W przypadku pobytu nieprzekraczającego trzech miesięcy obywatele UE uzyskują prawo pobytu w innym państwie członkowskim bez żadnych dodatkowych warunków i formalności poza koniecznością posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyskuje też członek rodziny obywatela UE, niezależnie od jego przynależności państwowej. Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie z uwagi na zasady polityki bezpieczeństwa i zdrowia publicznego.

Zdrowie
Nie są wymagane specjalne szczepienia. Podstawową pomoc medyczną w nagłych wypadkach uzyskasz w przyszpitalnych izbach przyjęć, na ostrym dyżurze (urgencia) lub w przychodniach publicznych. Jeśli masz ubezpieczenie, za wizytę w przychodni publicznej zapłacisz ok. 5 euro (opłata administracyjna), a w przyszpitalnej izbie przyjęć – ok. 20 euro. Portugalia ma rozwiniętą sieć prywatnych przychodni i szpitali. Cena standardowej, prywatnej wizyty wynosi ok. 80 euro. Za badania trzeba zapłacić dodatkowo.
Jeśli masz ważną Europejska Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), możesz w nagłych przypadkach skorzystać bezpłatnie z publicznych placówek opieki zdrowotnej. Szczegółowe informacje o EKUZ znajdziesz na stronach internetowych NFZ. Karta EKUZ pozwala skorzystać jedynie z niezbędnych świadczeń medycznych w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia. Dlatego zalecamy wykupienie dodatkowego ubezpieczenia prywatnego. W razie konieczności pokryje ono koszty leczenia w szerszym zakresie oraz koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach. Większość polis prywatnych pozwala również na opłacenie specjalistycznego transportu medycznego oraz pokrycie niezbędnych wydatków w przypadku śmierci ubezpieczonego.
Całkowita ilość wszystkich nieradioaktywnych artykułów medycznych lub higienicznych oraz niepalnych i nietoksycznych aerozoli nie może przekraczać 2 kg lub 2l, zaś jedno opakowanie nie może przekraczaś 0,5 kg lub 0,5 l. Zawory spustowe aerozoli powinny być zabezpieczone korkiem lub innym odpowiednim środkiem zapobiegającym przypadkowemu uwolnieniu zawartości. Zaleca się, aby przed podróżą pasażerowie zaopatrzyli się w zaświadczenie lekarskie (po angielsku lub portugalsku) potwierdzające konieczność stosowania przewożonych medykamentów.

Informacje dla kierowców
Portugalia uznaje polskie prawo jazdy (poza starym wzorem książeczkowym) oraz ubezpieczenie OC. Rezydenci powinni jednak zgłosić prawo jazdy do portugalskiego Instytutu Transportu (IMTT). W Portugalii ruch jest prawostronny, obowiązują europejskie przepisy o ruchu drogowym oraz międzynarodowy system oznaczeń. Używanie pasów bezpieczeństwa jest obowiązkowe. Dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierowcy to 0,5 promila. Za rozmowę przez telefon podczas prowadzenia samochodu grozi wysoki mandat.
Płatne drogi
Portugalia ma bardzo dobrze rozwiniętą sieć dróg – bezpłatnych i płatnych.
Płatne drogi to:
● tradycyjne autostrady z bramkami wjazdowymi oraz autostrady - nie wjeżdżaj na autostrady przez bramki oznaczone jako Via Verde. Są one zarezerwowane dla pojazdów z elektronicznymi urządzeniami, które pobierają opłaty bezpośrednio z konta bankowego.
● autostrady i drogi ekspresowe SCUT z elektronicznym systemem poboru opłat są oznaczone symbolem electronic toll only i nie mają bramek wjazdowych. Opłaty są pobierane przez elektroniczne urządzenia umieszczane na przedniej szybie pojazdu, w formie biletów Toll Card lub biletów wirtualnych (więcej informacji na stronie PortugalTolls).
UWAGA: Większość bramek na portugalskich autostradach nie obsługują polskich kart płatniczych.
Nie wjeżdżaj na autostrady przez bramki oznaczone jako Via Verde. Są one zarezerwowane dla pojazdów z elektronicznymi urządzeniami, które pobierają opłaty bezpośrednio z konta bankowego. Autostrady i drogi ekspresowe SCUT z elektronicznym systemem poboru opłat są oznaczone symbolem electronic toll only i nie mają bramek wjazdowych. Opłaty są pobierane przez elektroniczne urządzenia umieszczane na przedniej szybie pojazdu, w formie biletów Toll Card lub biletów wirtualnych (więcej informacji na stronie PortugalTolls).
W Portugalii obowiązują surowe przepisy dotyczące ważności polis ubezpieczenia OC. Brak ważnej polisy, karany jest mandatem i zatrzymaniem pojazdu. Mandaty mają wysokość od 500 do 2500 euro. Pojazd jest zatrzymywany do momentu wyjaśnienia i opłacenia wszelkich kosztów związanych z przywróceniem ważności polisy ubezpieczeniowej. Portugalia jest krajem, w którym kierowcy okazują duży szacunek pieszym.
Zabronione jest korzystanie z wideorejestratorów (kamer samochodowych). Kamery nie mogą być używane na drogach publicznych, sąsiednich nieruchomościach lub w innych miejscach, które nie są wyłączną domeną osoby odpowiedzialnej. (Podstawa prawna: art. 19 ustawy 58/2019 z dnia 8 sierpnia 2019 r.)
Konsul nie wydaje zamienników prawa jazdy.

Co zabrać ze sobą? Jak i gdzie co spakować?

Zawsze ze sobą (na sobie)
● Bluza wyjazdowa polarowa lub inna.
● Telefon komórkowy.
● Dobre i wygodne spodnie, krótkie spodenki
● Dokumenty (dowód osobisty lub paszport, kierowcy polskie prawo jazdy, karta bankowa najlepiej wielowalutowa lub Revlout, kierowcy obowiązkowo karta kredytowa, karta EKUZ. Szczegóły oraz wniosek - www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-wyrobic-karte-ekuz/ - wyrabia się ją na miejscu w Oddziale NFZ w Polsce lub elektronicznie.

Bagaż podręczny - tzw. kabinówka o rozmiarze 40x30x20 cm i wadze maksymalnej 10 kg. (torba, plecak) - bezpłatna do biletu.
● Montaże, teleskopy, aparat z kartą pamięci, obiektywy, wężyk (pilot), baterie, filtry, chusteczki do optyki.
● Ładowarka do telefonu i ew. powerbank. W samolocie nie wolno oficjalnie ładować telefonów i innych urządzeń elektronicznych.
● Latop z ładowarką i myszką, czytnik kart (jeśli potrzebujesz).
● Kamerki typu GoPro, drony, wg. uznania.
● Okulary jeśli używasz.
● Lekarstwa przyjmowane stale.
● Kanapka na drogę (alternatywą jest zakup na lotnisku lub w samolocie).
● Dobrej jakości latarka czołowa


Bagaż rejestrowany "Priority" - tzw. walizka o rozmiarze 55x40x32 cm i wadze maksymalnej 10 kg. lub duży bagaż rejestrowany 20, 26 kg.
● Statyw fotograficzny - sprawdź czy masz płykę montażową.
● Koszulki/bluzki.
● Bielizna osobista.
● Spodnie na zmianę lub dresowe.
● Kąpielówki / strój kąpielowy.
● Klapki do chodzenia wewnątrz pomieszczeń.
● Czapka zimowa. Na górze na wysokości 1800 metrów nad poziomem morza może być ponad 15-20 stopni chłodniej niż na wysokosci hotelu.
● Podstawowy zestaw kosmetyków w małych uniwersalych, opakowaniach (szampon z żelem uniwersalny w szaszetkach, szczoteczka do zębów, mała pasta do zębów.
● Lekarstwa przyjmowane stale (100% kopia z bagażu podręcznego).

Sklep wolnocłowy na lotnisku
● Coś do picia na drogę (na ogół minimum 0,5 l wody gazowanej lub niegazowanej).

Można dodatkowo zabrać ale nie koniecznie
● Swoją ulubioną kawę/herbatę. Nie zawsze na miejscu znajdziemy lokalne odpowiedniki.
● Gotówkę w Euro.

Nie zabieramy
● Zbędnych dokumentów.
● Wszystkiego tego co możemy tam kupić, a można prawie wszystko.

Czego nie robimyw samolocie?
● Nie zamawiaj napojów z lodem (woda do lodu pochodzi z tego samego miejsca, gdzie wlewają do samolotu wodę do WC).
● Ta sama historia z herbatą i kawą, ale tutaj przynajmniej jest przegotowana.
● Nie płać w samolocie kartą Revolut, bo i tak nie zapłacisz.
● Nie ładuj telefonu z powerbanka.

Na miejscu nie kupujemy
● Czegokolwiek co oferują tzw. "naciągacze uliczni". Proponuje nie korzystać z usług restauracji, które naganiają do siebie klientów.

Na miejscu
● Nie uciekaj z lotniska sam. Wyjeżamy razem z parkingu wszystkimi samochodami.
● Samochody tankuje główny kierowca i rozlicza się z wszystkimi w samochodzie. Nie ubezpieczamy dodatkowych kierowców, ew. jest to decyzja wszystkich towarzyszy podrózy.
● Sprzątaj po sobie w łazience. Nie przesiaduj w niej godzinami z telefonem.

Przygotowanie do lotu
● Oznacz wyjątkowo swoją walizkę, wstążka lub naklejką tak charakterystyczną aby była z daleka widoczna na taśmie z bagażami.
● Ściągnij oznaczenia i taśmy z kodami z poprzednich lotów. To najlepszy system aby zagubiono Twój bagaż.
● Co można, a czego nie można zabierać do samolotu - www.chcebilet.pl/jakie-przedmioty-mozna-zabrac-na-poklad-samolotu/

Cło
Towary możemy przewozić według ogólnych zasad obowiązujących w Unii Europejskiej. Zgodnie z tymi przepisami ograniczenia dotyczą niektórych towarów, jak np. broń i amunicja, gatunki zwierząt i roślin chronione na mocy Konwencji Waszyngtońskiej, papierosy i napoje alkoholowe.
W Portugalii surowe kary grożą za przestępstwa związane z przemytem i rozpowszechnianiem narkotyków.
Zabroniona jest sprzedaż, kupno, przekazywanie, posiadanie, używanie i transport broni, w tym broni białej, rozumianej jako wszelkie przedmioty lub narzędzia przenośne z ostrzem lub inną powierzchnią tnącą, przekłuwającą lub przecinającą dłuższą niż 10 cm, noże motylkowe, noże do rzucania, gwiazdki do rzucania, karcianki lub karty z ukrytym ostrzem, szpilki oraz wszelkie przedmioty używane do wystrzeliwania ostrzy, strzał lub bełtów lub posiadające ukryte ostrze.
Sprzedaż, nabycie, odstąpienie, posiadanie, użytkowanie, przywóz, wywóz i przekazanie broni, amunicji i akcesoriów klasy A przeznaczonych dla kolekcjonerów, muzeów publicznych lub prywatnych, zbiorów możliwych do zwiedzenia, do badań naukowych lub przemysłowych oraz do wykorzystania w przedstawieniach artystycznych o uznanym znaczeniu kulturowym i historycznym jest dozwolone wyłącznie po uzyskaniu zgody komendanta głównego portugalskiej policji (PSP), natomiast w przypadku towarów i technologii wojskowych, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw obrony narodowej.
Ujawnienie posiadania przedmiotów niedozwolonych traktowane jest w Portugalii jako przestępstwo i podlega karze grzywny, karze ograniczenia bądź pozbawienia wolności.
Dodatkowo, w ruchu lotniczym, kwestie dot. przedmiotów niedozwolonych określa Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2015/1998 z dnia 5 listopada 2015 r. ustanawiające szczegółowe środki w celu wprowadzenia w życie wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa cywilnego – w Dodatku 4-C (Pasażerowie i bagaż kabinowy) zawarty jest wykaz przedmiotów zabronionych w bagażu podręcznym, z kolei Dodatek 5-B (Bagaż rejestrowany) zawiera wykaz przedmiotów zabronionych w tym rodzaju bagażu.
Sprzedaż, nabycie, odstąpienie, posiadanie, użytkowanie, przywóz, wywóz i przekazanie broni, amunicji i akcesoriów klasy A przeznaczonych dla kolekcjonerów, muzeów publicznych lub prywatnych, zbiorów możliwych do zwiedzenia, do badań naukowych lub przemysłowych oraz do wykorzystania w przedstawieniach artystycznych o uznanym znaczeniu kulturowym i historycznym jest dozwolone wyłącznie po uzyskaniu zgody komendanta głównego portugalskiej policji (PSP), natomiast w przypadku towarów i technologii wojskowych, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw obrony narodowej.

O co warto zadbać przed podróżą do Portugalii
Ważny dokument podróży. Lub dwa.
Przed podróżą upewnij się, że posiadasz ważny dowód osobisty i/lub paszport. Jeżeli posiadasz dowód osobisty i paszport, zabierz ze sobą oba te dokumenty. Jeden z nich miej przy sobie, zaś drugi pozostaw w hotelu. Oszczędzi Ci to kłopotu w przypadku kradzieży lub zagubienia dokumentu.
Jeżeli podróżujesz z przesiadką w Wielkiej Brytanii, pamiętaj, że będzie to możliwe wyłącznie na podstawie ważnego paszportu (od 1 października 2021 r. nie ma możliwości wjazdu do Wielkiej Brytanii na podstawie dowodu osobistego).
Zgoda rodziców (osoby niepełnoletnie)
Zaleca się, by dorośli podróżujący z osobami małoletnimi posiadali pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych.
Aplikacja Polak za Granicą
Aplikacja Polak za granicą to sprawdzone źródło informacji w podróży. Znajdziesz tu aktualne informacje dla podróżujących do wszystkich krajów świata oraz kontakty do polskich placówek zagranicznych.

Płatności i korzystanie z kart płatniczych
Urzędową walutą Portugalii jest euro. Euro zostało wprowadzone jako urzędowa waluta Portugalii 1 stycznia 1999 r.
Uwaga: W Portugalii Revolut działa bez większych problemów.
Walutę można wymieniać w bankach i kantorach (loja de câmbio) – najczęściej w centrach dużych miast i na lotniskach. Pobierana jest niewielka prowizja.
Karty płatnicze są powszechnie używane. Bardzo dobrze rozwinięta jest w Portugalii sieć bankomatów (multibanco). Niekiedy sklepy ustalają minimalną kwotę do zapłaty kartą (zwykle 5-10 euro). UWAGA: niektóre terminale płatnicze nie obsługują zagranicznych kart płatniczych.
W przypadku potrzeby uregulowania opłat skarbowych (koszty postępowań, mandaty karne, opłaty urzędowe, koszty sądowe, etc.) w Portugalii powszechnym systemem/aplikacją w tym zakresie jest MB Way bazujący na portugalskim systemie bankowym. Dla osób nieposiadających portugalskiego konta, uzyskanie danych do dokonania przelewu międzynarodowego może być utrudnione. Stąd sugerujemy dokonanie należnych płatności jeszcze podczas pobytu w Portugalii.

Kamery on-line



Aktualny stan zachmurzenia na Pico do Arieiro - https://www.netmadeira.com/webcams-madeira/pico-do-arieiro

Pogoda
Linki do stron z prognozami i informacjami o pogodzie
Meteoblue dla miejsca pobytu - https://www.meteoblue.com/en/weather/forecast/multimodel/santa-cruz_portugal_2263540
Meteoblue dla Pico do Arieiro - https://www.meteoblue.com/en/weather/forecast/multimodel/pico-do-arieiro_portugal_2271550
Stan zapylenia atmosfery piaskiem z Afryki (NMMB/MONARCH model) - https://dust.aemet.es/forecast